Ca COVID-19 tăng, biến thể phụ nào của Omicron đang chiếm ưu thế trong cộng đồng ở nước ta?
Tại Việt Nam, số ca COVID-19 mới những ngày gần đây có chiều hướng gia tăng, đặc biệt trong ngày 13/7 đã vượt mốc 1.000 ca. Đây là con số cao nhất trong 40 ngày qua. Việt Nam cũng đã ghi nhận các ca mắc biến thể phụ BA.5 tại cộng đồng. Vậy đây có phải là biến thể phụ đang chiếm ưu thế ở nước ta?
Biến thể phụ BA.2 vẫn là chủ đạo gây ra ca mắc COVID-19
Theo Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, qua theo dõi trong thời gian vừa qua, xu hướng dịch COVID-19 trên toàn quốc nhìn chung vẫn giảm, thời gian qua có chững lại ở khoảng 600 – 700 ca mắc trong ngày; số trường hợp nặng, tử vong tiếp tục giảm. Trong 30 ngày qua, tỷ lệ chết/mắc là 0,02%, trong đó số mắc giảm 4,5 lần và số tử vong giảm 10 lần so với tháng trước đó, có 24 ngày cả nước không ghi nhận ca tử vong.
Việt Nam đã ghi nhận các ca mắc COVID-19 nhiễm biến thể phụ BA.4, BA.5 của chủng Omicron trong cộng đồng. Đây đều là những biến thể lây lan nhanh và có khả năng "né" miễn dịch.
Tuy nhiên, trong khoảng vài ngày trở lại đây, số ca COVID-19 ở nước ta có sự biến động tăng, đặc biệt trong ngày 13/7 đã vượt mốc 1.000 ca Đây là con số cao nhất trong 40 ngày qua. Số bệnh nhân COVID-19 nặng phải thở oxy ở nước ta cũng liên tục biến động, khoảng từ 20- 30 trường hợp trong những ngày gần đây.
Đáng chú ý, Việt Nam đã ghi nhận các ca mắc COVID-19 nhiễm biến thể phụ BA.4, BA.5 của chủng Omicron trong cộng đồng. Đây đều là những biến thể lây lan nhanh và có khả năng "né" miễn dịch. Nghĩa là những người đã mắc biến thể phụ BA.1, BA.2 vẫn có thể mắc lại BA.4, BA.5.
Cụ thể, ngày 15/6/2022, qua hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm tại Bệnh viện Bạch Mai đã phát hiện 03 trường hợp có nhiễm biến thể phụ BA.5. Theo thông tin điều tra bước đầu từ Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, Bệnh viện Bạch Mai xác định 3 ca nhiễm này ghi nhận trong cộng đồng, là người dân Việt Nam trong cùng gia đình, tự đến kiểm tra sức khỏe tại Bệnh viện Bạch Mai ngày 26/5/2022 và được lấy mẫu xét nghiệm.
Tại TP HCM, qua giám sát cũng phát hiện 3 ca nhiễm biến thể BA.4 và BA.5 trong cộng đồng.
Bộ Y tế đã chỉ đạo các Viện Vệ sinh dịch tễ/Pasteur tổ chức điều tra và giám sát sự lưu hành của biến thể phụ BA.5 cũng như các biến thể khác. Qua báo cáo của hệ thống giám sát, biến thể BA.2 vẫn là biến thể chủ đạo trong cộng đồng ở nước ta. Đây cũng là biến thể xuất hiện từ đầu năm nay tại Việt Nam.
Ca COVID-19 nhiễm biến thể phụ BA.5 trong cộng đồng có thể tăng, phải quyết liệt đẩy nhanh tiêm vaccine mũi 3 và 4
Liên quan đến biến thể phụ BA.5, trong thông tin của Cục Y tế dự phòng cho biết biến thể này được ghi nhận đầu tiên tại Nam Phi vào tháng 1/2022 và nhanh chóng lây lan ở nhiều nước trên thế giới. Biến thể phụ này chứa một số đột biến (L452R, F486V và R493Q so với biến thể phụ BA.2, các nghiên cứu sơ bộ cho thấy có sự thay đổi đáng kể về đặc tính kháng nguyên so với hai dòng biến thể BA.1, BA.2 đang lây lan phổ biến.
Biến thể phụ này có khả năng lây lan nhanh hơn 12% so với biến thể phụ BA.2 (biến thể phụ phổ biến tại Việt Nam hiện nay). Đến nay chưa có bằng chứng cho thấy biến thể phụ BA.5 có độc lực cao hơn, gây bệnh nặng hơn các biến thể cũ trước đây.
Trên thế giới, nhiều quốc gia đã phát hiện biến thể phụ BA.5 như: Đức, Bỉ, Pháp, Áo, Italia, Bồ Đào Nha, Đan Mạch, Na Uy, Tây Ban Nha, Thụy Sĩ, Anh, Mỹ, Canada, Úc, Israel, Pakistan, Singapore, Indonesia, Philipines, Thái Lan, Brunei... Ở Nam Phi, tỷ lệ mắc biến thể phụ này đã tăng từ dưới 1% vào tháng 1 năm 2022 lên 20% vào cuối tháng 4 vừa qua. Đến nay, Nam Phi là nước có tỷ lệ lệ nhiễm biến thể phụ này lớn nhất.
Hiện nay, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đưa dòng biến thể phụ BA.5 vào danh sách cần giám sát. Trung tâm Kiểm soát phòng ngừa và dịch bệnh Châu Âu (ECDC) bước đầu nhận định biến thể phụ BA.5 của Omicron đã ghi nhận tại nhiều nước châu Âu và gia tăng tại một số nước trong những tuần gần đây, khuyến cáo các quốc gia cần duy trì các biện pháp ứng phó như tiêm vaccine tăng cường, nhắc lại cho những nhóm có nguy cơ mắc bệnh, tăng cường hệ thống giám sát trọng điểm.
Trên thế giới, biến thể phụ BA.5 của Omicron đã ghi nhận tại nhiều quốc gia và có khả năng tiếp tục xâm nhập vào Việt Nam; đồng thời nước ta cũng đã ghi nhận các trường hợp nhiễm biến thể phụ BA.5 trong cộng đồng, do đó trong thời gian tới các ca nhiễm biến thể phụ BA.5 có thể ghi nhận nhiều hơn trong cộng đồng ở nước ta. Như vậy, số ca mắc có thể gia tăng trong thời gian tới do sự xuất hiện của biến thể phụ BA.5.
Tốc độ gia tăng số mắc hàng ngày của COVID-19 phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như bản chất của biến thể về khả năng lây nhiễm (virus SARS-CoV2 thường xuyên biến đổi, không ổn định); khả năng bảo vệ miễn dịch (mắc phải hoặc do tiêm vaccine) giảm theo thời gian và độ bao phủ vaccine; khối cảm nhiễm; khả năng đáp ứng và các biện pháp phòng, chống của Việt Nam.
Ca COVID-19 nhiễm biến thể phụ BA.5 trong cộng đồng có thể tăng, phải quyết liệt đẩy nhanh tiêm vaccine mũi 3 và 4. Ảnh: Trần Minh
Do đó khó dự báo được mức độ tăng cụ thể trong thời gian tới. Tuy nhiên, số liệu báo cáo từ các nước châu Âu, Nam Phi khi biến thể phụ BA.5 xuất hiện thì mức độ lây lan nhanh với tốc độ tăng số mắc hàng ngày của biến thể phụ BA.5 khoảng 12-13% so với biến thể BA.2 và sẽ từng bước thay thế biến thể phụ BA.2.
Do vậy, hệ thống giám sát, đáp ứng phòng chống dịch từ trung ương đến địa phương cần tiếp tục thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch, tiêm vaccine tăng cường, nhắc lại cho những nhóm có nguy cơ mắc bệnh và tiếp tục truyền thông để người dân luôn có ý thức phòng, chống dịch.
